Soms hoor ik iemand vertellen over een collega of familielid die te assertief zou zijn. Een interessante opmerking want je kunt je afvragen of je wel te assertief kunt zijn. Dus vraag ik eerst wat iemand bedoeld, hoe die collega of dat familielid zich dan gedraagt. Vaak komen er dan antwoorden als
- altijd het laatste woord willen hebben
- altijd beter weten
- lak hebben aan wat anderen vinden
- de eigen zin doordrukken
Maar is dat “te assertief”, ben je dan überhaupt wel assertief?
Het gedrag dat als voorbeelden wordt genoemd, is wat mij betreft niet assertief. Als je bedenkt dat assertiviteit betekent dat je opkomt voor jezelf terwijl je ook respectvol blijft naar anderen, dan zie je onmiddellijk dat de zojuist genoemde voorbeelden weinig respectvol zijn naar anderen. We spreken daarom ook niet van te assertief maar van agressief.
En misschien verbaast het je als ik je vervolgens zeg dat assertief gedrag sterker is dan agressief gedrag. Je kunt denken dat iemand die zich agressief gedraagt, ook erg sterk is, maar dat is slechts ten dele waar. Het is misschien sterk waar het gaat om spierkracht en stemgeluid. Ook de stelligheid waarmee iemand op agressieve wijze dingen beweert, zou je als sterk kunnen ervaren. Maar in wezen is het heel zwak.
Waarom is agressief gedrag een teken van zwakte?
Mensen die onvoldoende assertief zijn, worden vaak gestuurd vanuit een vorm van angst. Angst om afgewezen te worden, is één van de grootste drijfveren. Ze zijn net als elk ander mens op zoek naar acceptatie, maar vrezen de afwijzing. Agressief gedrag komt ook voort uit angst. Dan is het vaak de angst om te verliezen, variërend van materiële zaken tot en met het verlies van aanzien. Ook speelt een angst om de confrontatie niet te winnen en door maar agressief op te treden, hoopt men dan dat de ander inbindt.
Wanneer je je assertief opstelt, spelen die angsten niet of tenminste hebben ze niet de overhand. Iemand die assertief is, denkt niet in termen van verliezen en winnen, jij tegen ik. Veel meer denken ze in mogelijkheden van win-win en jij en ik. Het kan een assertief persoon dan ook overkomen dat hij of zij niet helemaal bereikt wat hij of zij vooraf hoopte, omdat het voor zo iemand OK is om door een ander overtuigd te raken. Misschien komt dat over als een zwakte, maar goed beschouwd is het heel sterk als je niet verstart in je eigen waarheid, maar flexibel genoeg bent om jouw waarheid bij te stellen. Zo kan het heel assertief zijn om op een eerder genomen besluit terug te komen. Liever gebruik makend van voortschrijdend inzicht dan, veelal vanuit schaamte, vasthouden aan een achterhaald idee.
Ben jij assertief genoeg?
Kijk eens op onze pagina over onze assertiviteitstrainingen en doe gerust even de test om te kijken hoe jij jouw assertiviteit verder kunt ontwikkelen. Al sinds 2004 hielpen we honderden mensen om assertiever te worden en onze trainingen worden zeer goed gewaardeerd. Iets voor jou? Je bent van harte welkom!