Agressie is niet dapper.
Je kunt deze stelling breder trekken dan de actuele vormen van agressie die IS laat zien in Parijs. Waar je ook agressie tegenkomt, kun je angst als de oorzaak ervan terugvinden. Een paar voorbeelden:
- de moordenaars van Pim Fortuyn, Theo van Gogh en anderen die stevig stelling nemen, zijn bang dat deze mensen teveel invloed krijgen;
- de inval in Irak door de VS en NAVO-bondgenoten kwam voort uit de angst dat Saddam Hoessein massa-vernietigingswapens had en kon inzetten;
- het platbranden van dorpen in Nederlands-Indië kwam voort uit angst voor de inheemse bevolking die zich verzette tegen haar bezetter;
- het opruiende taalgebruik van Geert Wilders komt vanuit zijn angst dat andere culturen een relevante factor in de Nederlandse samenleving gaan vormen;
- zelfs een overtreding tijdens een voetbalwedstrijd heeft te maken met een angst dat de tegenstander een tegendoelpunt gaat scoren;
- een groep werknemers die in staking gaat, doet dit uit angst om goede arbeidsvoorwaarden of -omstandigheden te verliezen;
- en zo zijn de terroristen die in Parijs hebben huisgehouden, net als de christelijke kruisvaarders in de middeleeuwen, bang om hun god teleur te stellen en daardoor niet in de hemel te komen.
Hoewel er wel eens gezegd is dat de aanval de beste verdediging is, kun je daarover je bedenkingen hebben. Immers, als ik op voorhand al iemand aanval (zelfs als vorm van beste verdediging), dan voelt die ander zich aangevallen en zal waarschijnlijk als reflex de tegenaanval kiezen. Actie is reactie en uiteindelijk kan dit alles escaleren.
Elkaar ruimte gunnen.
Sommige “strijders” beweren hun strijd te voeren voor een goede zaak. Maar je kunt daar je vraagtekens bij zetten. Immers, als een groep moslims terug willen naar een samenleving die is gebaseerd op een cultuur van eeuwen geleden, dan kunnen ze daar voor kiezen zonder anderen, die dat niet willen, dat op te leggen. Het bewijs leveren de Amish die in Amerika ook leven op een zeer traditionele christelijke wijze, zonder die leefstijl aan anderen op te leggen via het zaaien van dood en verderf. Zo kunnen moderne en traditionele groepen mensen vredig naast elkaar leven, zonder te zeggen “omdat ik zus en zo wil leven, moet jij dat ook”.
Wie dapper is, kiest de dialoog.
Zoals ik in trainingen vaak benadruk is assertiviteit een manier om voor je eigen belangen op te komen, maar dan wel met respect voor de ander. Agressie, zoals in de voorbeelden hierboven ook helder wordt, is een manier om voor die eigen belangen op te komen zónder respect voor de ander. Het gevolg is dat die ander zich in het nauw gedrukt voelt en zoals het gezegde luidt: een kat in het nauw maakt rare sprongen.
Wanneer we meningsverschillen en conflicterende belangen willen oplossen, hebben we dus de dialoog aan te gaan. In plaats van de messen te slijpen, hebben we het gesprek aan te gaan. En in dat gesprek vooral goed naar elkaar te luisteren. Misschien is dat wel lastig omdat je dan dingen hoort waar je het niet direct mee eens bent, maar conflicten van welke aard dan ook, kunnen alleen worden opgelost wanneer de verschillende partijen elkaar beter gaan begrijpen. Dat lukt niet door op elkaar te schieten, dat lukt alleen door naar elkaar te luisteren, te beseffen dat er niet één waarheid is maar dat iedereen een eigen waarheid heeft.
Dat luisteren een vorm van dapperheid is, wordt mooi verwoord door een oude Loesje-poster waarop ooit stond: Luisteren is gevaarlijk, voor je het weet word je overtuigd.
Het moet van twee kanten komen.
Ik kan me voorstellen dat jij als lezer van dit artikel denkt: dat is allemaal mooi en aardig, maar met die terroristen valt niet te praten. Zo van “ik kan wel proberen naar hun te luisteren, maar die anderen moeten dan ook naar mij luisteren”. Ook ik vraag me wel eens af hoe met sommige radicaal denkende mensen het gesprek gevoerd kan worden. Mensen die er zo van overtuigd zijn hun god er een dienst mee te bewijzen door anderen het leven zuur te maken of zelfs af te nemen. En daarom hoop ik wel eens dat, als er werkelijk een god bestaat, of die nou God, Jaweh, Allah of nog anders heet, dat hij of zij de mensen laat inzien dat al die agressie nergens toe leidt en dat praten en vooral luisteren de enige manier is om samen de hemel op aarde te laten ontstaan.
