Misschien ben je een beetje verbaasd over deze titel. Misschien ook denk je acuut “hoezo, waarom?” en is je eerste reflex “nee, van mijn vrijheid blijf je af!”. En toch is het een vraag die me de afgelopen periode regelmatig bezighoudt.
Verworven vrijheid
Dit jaar staat in het teken van 75 jaar vrijheid. Voor velen is de oorlog, de bezetting en de daaropvolgende bevrijding ook de eerste associatie met het woord vrijheid. En in de veelgehoorde woorden “opdat wij niet vergeten” zit de wens opgesloten om die verworven vrijheid niet meer op te geven.
Volwassenen die goed gepuberd hebben, weten ook goed te herinneren welke strijd ze gevoerd hebben om los te komen van hun ouders. Dat ging meestal niet zonder het nodige gedoe, maar heeft ervoor gezorgd dat je nu op eigen benen, je eigen koers aan het volgen bent. De vrijheid om je eigen keuzes te maken in het leven, zou je natuurlijk niet graag weer opgeven.
Vrijheid blijheid, of is er meer?
In de jaren ’70 van de vorige eeuw, de flower power periode is er maatschappelijk veel gestreden voor vrijheden. Denk maar aan de vrijere vorm van omgaan met seksualiteit, het recht op abortus, ongehuwd samenwonen, gebruik van drugs, wonen in kraakpanden, punkmuziek, het is slechts een greep uit de vrijheden die mensen aan het onderzoeken waren. Met niet alleen medestanders, maar vaak net zoveel tegenstanders. Soms vanuit religieus conservatisme, soms vanuit een andere moraal.
Je zou hierin een soort basisbehoefte kunnen zien van mensen die de opgelegde mores als beperkend ervoeren. Want waarom zou je niet mogen wonen in een leegstaand kantoorpand, en waarom zou je niet in je blote niksie op een muziekfestival mogen swingen? Mensen gingen de opgelegde regels ter sprake stellen en experimenteren buiten de begaande paden. Het was geen loze manier van losbandigheid, maar een roep om vrijheid.
Kun je ook een stukje vrijheid missen?
Nu we met de corona-pandemie te maken hebben, worden er door de overheid regels gesteld aan het sociale verkeer, in een poging om de verspreiding van het virus te beperken. Veel mensen ervaren het opleggen van regels als betuttelend en een inbreuk op de vrijheid. Daarom draagt nog steeds niet iedereen een mondkapje in de supermarkt, worden er toch feesten georganiseerd waar meer mensen op afkomen dan het gestelde maximum en gaan mensen toch naar kantoor terwijl dat niet strikt noodzakelijk is.
Zeker in een tijd van social media, worden meningen hierover snel verspreid. Zo zijn er hele volksstammen die tegen de maatregelen zijn, maar ook die de maatregelen niet ver genoeg vinden gaan. En je kunt je afvragen wie van die twee de grootste vrijheidsstrijders zijn.
Het is allemaal een nog wat onbekend terrein, maar het zou best zo kunnen zijn dat degenen die zich aan de regels houden of zelfs strengere regels willen, de grootste vrijheidsstrijders zijn. Door verder te kijken dan de korte termijn en de individuele vrijheid, kun je bijdragen aan de terugkeer naar de collectieve vrijheid op langere termijn. Natuurlijk is het lastig om sommige vanzelfsprekendheden, zoals een uitbundige bruiloft of een boottochtje met de familie, even uit te stellen. En ook ik mis het om mijn ouders een knuffel te geven, vind een mondkapje ongemakkelijk zitten en ontmoet veel liever mensen in het echt dan via het beeldscherm. Maar ik vind het de moeite waard om zo te proberen bij te dragen aan een terugkeer naar de vrijheid die we allemaal zo verlangen.
