Onbeperkte vrijheid bestaat niet.
Hoe graag je het ook zou willen, er is geen onbeperkte vrijheid in de wereld. Dat komt simpelweg doordat wij mensen allemaal verschillend zijn, onder meer in onze waarden, normen, verlangens en overtuigingen. En als de ene persoon zich de vrijheid permitteert om onbeperkt te doen wat hij of zij wil, dan kan dat de vrijheid van anderen beperken.
Voorbeeldje uit huiselijke kring:
Ik ben een groot liefhebber van hardrock-muziek en volg inmiddels vijf jaar drumles. Stel je voor dat ik mijn drumstel in een hoekje van de woonkamer zet en ga oefenen op de meest uiteenlopende tijdstippen. Je snapt dat ik daarmee de mogelijkheden van de rest van het gezin beperk. Los van de vraag of zij ook hardrock-liefhebbers zijn (niet!) gaat het geluid van een drumstel door merg en been. Huiswerk maken, een boek lezen of Boer zoekt Vrouw kijken wordt zelfs met een koptelefoon onmogelijk. Als ik deze vrijheid zou nemen, dan neem ik die dus ten koste van mijn gezin. Daarom staat mijn (elektrische) drumstel in een aparte ruimte.
Lang voor het drama bij Charlie Hebdo, hadden we in Nederland ook media waarvan bij menigeen de haren overeind gingen staan. Toen Bart de Graaf met zijn BNN op TV kwam, was bepaald niet iedereen gelukkig met hun vrijheid van meningsuiting. Langer geleden was dat ook zo met Sjef van Oekel en meer recent heb ik mezelf regelmatig bij Pownews afgevraagd: “moet dat nou?”. Voor mij reden om Pownews weg te zappen, bij anderen zou het helaas agressieve neigingen kunnen oproepen.
Wat als jouw vrijheid in het gedrang komt?
Vervolgens bestaan er drie manieren om met vrijheidsbeperking om te gaan. Om even bij dat drumstel te blijven:
- tenenkrommend en met een kussen over de oren proberen het lawaai te verduren;
- een bijl pakken en het drumstel tot brandhout slaan;
- een volwassen gesprek aangaan over de conflicterende belangen en hoe daar voor eenieder een acceptabele oplossing voor gevonden kan worden.
Je snapt dat je met de eerste, sub-assertieve optie, jezelf te kort doet en met de tweede, agressieve optie, je de ander schade toedient. Vandaar ook dat ik hoop dat je voor die derde, assertieve optie zult kiezen.
Respecteer elkaars grenzen.
Zonder op te roepen tot zelfcensuur, vind ik het een goede gewoonte om elkaars grenzen te respecteren. Net zoals ik vaak uitnodig om op assertieve wijze je eigen grenzen te bewaken, kun je er ook begrip voor hebben dat je soms andermans grenzen dreigt te overschrijden. Als je daar alert op bent bewijs je die ander een dienst en daarmee ook jezelf: het zal de verstandhouding tussen jullie ten goede komen en de mogelijkheid bieden tot dat volwassen gesprek waarin jullie oog en oor hebben voor elkaars belangen, waarden, normen, behoeften, verlangens, angsten, verdriet en boosheid.
Wanneer we dat in het klein en in het groot toepassen, van huiselijke kring tot en met het wereldtoneel, wat een andere wereld zou er dan toch kunnen ontstaan. Ineens hoor ik John Lennon zingen….Imagine…inderdaad, stel je voor…
