Bestaat de geboren leider?

Toen in november mijn boek Systemisch Leiderschap – over de wortels van hoge bomen uitkwam, werd ik al snel gebeld door een radio-programma. De redactie had het persbericht gelezen en vroeg zich af of er dan werkelijk zoiets bestaat als een geboren leider. Deze vraag deed me glimlachen en zette me tegelijk aan het denken. Het is een vraag die nu eenmaal niet eenduidig met Ja of Nee beantwoord kan worden.

Iedereen is een geboren leider.

In beginsel denk ik dat iedereen een geboren leider is. Zodra bij je geboorte je navelstreng is doorgeknipt, heb je jouw lot in eigen handen. Je hebt leiding te geven aan je eigen leven, hoe eenvoudig de middelen op dat moment ook maar zijn. In deze fase gaat het nog alleen over huilen op momenten van ongerief zoals honger of een vieze broek. En als baby wind je er geen doekjes om, je bent helder in je communicatie en zoiets als diplomatie of politiek correct optreden heb je nog niet geleerd. Op die manier vind ik de pasgeborenen in hun transparante gedrag een voorbeeld voor veel leiders.

En wat voor leider!

Hoe het leiderschap zich vervolgens ontwikkelt is sterk afhankelijk hoe het nog afhankelijke kind de wereld aantreft. De mate van liefde, geborgenheid, veiligheid of juist angst en agressie in die jonge jaren, hebben grote invloed op hoe je in je latere leven zelf met optredende situaties omgaat. Veel meer dan alle managementtheorieën je in je opleiding leert. Grotendeels onbewust maak je keuzes en geef je vorm aan jouw leiderschap. Dit grijpt dieper in dan de manier waarop je dingen doet, het gaat veel meer over waarom je dingen doet of juist uit de weg gaat. Diepe drijfveren die je, als daar op de man af om gevraagd wordt, niet makkelijk kunt benoemen.

Opgroeien gaat via de wortels.

Zodra managers in hun vak willen groeien, kunnen ze kiezen uit een scala aan managementtrainingen waarin volop technieken worden aangereikt. Mooie modellen en theorieën maken het allemaal lekker concreet en logisch. Zo vult de vakman zijn gereedschapskist en kan hij veel klussen klaren. Maar als het die vakman steeds meer moeite kost, als hij steeds tegen muren aanloopt en meer aan het vechten en overleven is, dan redt hij het niet met extra gereedschap. Althans niet in eerste instantie: hij heeft te onderzoeken waar dit symptoom vandaan komt. In veel gevallen blijkt de bron van dergelijke symptomen te vinden in zijn herkomst: de familie waar hij uit voortkomt en invloeden die al jong voorbijkwamen, zoals school en de cultuur waarin hij opgroeide.

Patronen en overlevingsstrategieën uit die periode, dragen we vandaag de dag nog steeds bij ons. Systemisch Leiderschap gaat erover dat je als leider zicht krijgt op die patronen en strategieën, zodat je bewust kunt kiezen of je die voortzet. Vanuit het besef dat die ontstaan zijn in een andere periode en context dan waar je nu in begeeft in je rol als leider.

Zoals een boom ook meer heeft aan water bij de wortels, dan water op de takken…

Kortom….

Concluderend denk ik dat iedereen aangeboren leiderschap in zich heeft. Vervolgens ontwikkelt iedereen zijn of haar eigen vorm van leiderschap en zo wordt dat een mix van wat is aangeboren en wat is aangeleerd.