Heldere thema’s motiveren mensen om te stemmen.
Voorgaande edities viel het opkomstpercentage steeds weer tegen, ditmaal steeg het juist opzienbarend. Ik denk dat dat vooral te maken heeft met de inhoudelijke thema’s die voor burgers belangrijk zijn. Veiligheid, milieu, immigratie, zorg, normen en waarden waren eindelijk eens thema’s waarvoor mensen specifiek konden kiezen. In het verleden gaven de doorberekeningen van het Centraal Planbureau over de koopkrachtcijfers nog wel eens de doorslag. De verdeling van belastingmaatregelen, de hoogte van uitkeringen en inflatie waren vaak redenen om links danwel rechts te stemmen. Het huishoudboekje werd het wetboek.
Zelf heb ik Groen Links gestemd en ik kreeg gisteren de vraag hoe ik dat had kunnen kiezen, die partij zou mij als ondernemer toch juist benadelen met hogere belastingen? Ik heb daar eerlijk gezegd geen moment over nagedacht. Mijn antwoord was dan ook: als je de principes van Groen Links deelt, zoals het belang van een veel duurzamere economie en samenleving, snap en accepteer je dat daar eventueel een prijskaartje aan hangt. Zoiets zou ook gelden voor mensen die de Nederlandse defensie willen versterken of de ouderenzorg willen verbeteren, die snappen ook dat er dan geen gratis bier is.
Weten wanneer je moet stoppen.
Vandaag las ik een commentaar van oud-Kamerlid Rob Oudkerk over de verkiezingsnederlaag van zijn partij, de PvdA. Hij stelde dat de partij zichzelf de vraag moet stellen waartoe zij nog op aarde is en misschien zichzelf beter kan opheffen. Het is een heel terechte vraag die in menig organisatie, niet alleen de politiek, uit de weg wordt gegaan. Ervan uitgaande dat een organisatie ooit is ontstaan om een maatschappelijk doel te dienen, komt er ook een moment dat het doel niet langer aan de orde is. Omdat het bereikt of achterhaald is. Veel organisaties gaan dan krampachtig op zoek naar een nieuwe bestaansreden maar die is altijd kunstmatig en slechts gedreven uit het behoud van macht, inkomen of iets anders waar de maatschappij geen boodschap aan heeft. In de politiek zou dit uitgelegd worden als “aan het pluche blijven plakken” en dat is slechts goed voor degenen die per se hun rol als politicus willen behouden.
Optimisme loont.
Een beetje in lijn met het bovenstaande, hebben de partijen die ergens aan wilden bouwen, iets wilden verbeteren, het beste resultaat behaald in de verkiezingen. Zoals het VVD-campagnespotje benadrukte: optimisme brengt je veel verder dan pessimisme. Ik heb al vaker betoogd dat je er goed aan doet te gaan voor wat je wél wilt in plaats van de schoppen tegen wat je niet wilt. De kiezer sprak het blijkbaar ook aan dat partijen als VVD, D66 en GL een optimistische boodschap hadden. Een mopperende en beperkende boodschap PVV bleek minder mensen aan de spreken dan voorheen werd vermoed. Waar men in Amerika onlangs vooral tégen de andere presidentskandidaat stemde, heeft Nederland weer eens vóór idealen gestemd.
De jeugd heeft de toekomst.
De politiek is lange tijd vooral een hobby van oude mannen geweest. Vandaar ook dat veel jonge kiezers zich allang niet meer vertegenwoordigd voelden in de zogenaamde volksvertegenwoordigers. Volksvertegenwoordigers die nog altijd hun kiezers hopen te bereiken met het plakken van posters, debatten op TV en de zendtijd voor politieke partijen, zijn echt van een vorige generatie. Jongeren kijken geen TV meer en wat zeggen die posters nou helemaal? Partijen die jonge mensen naar voren schuiven, communiceren via social media en hun achterban mobiliseren om naar events te komen, snappen hoe jonge mensen bereikt worden. Het effect werd duidelijk zichtbaar in de winst van Groen Links.
Een crisis is ook een kans.
Vlak voor de verkiezingen was er veel gedoe met Turkse politici die in Nederland campagne wilden voeren voor verkiezingen in hun eigen land. Een uiterst gevoelige en lastige situatie voor de Nederlandse bewindslieden die wel wat anders, namelijk de verkiezingen hier, aan hun hoofd hadden. Of je het nu met het optreden van Mark Rutte eens was of niet, hij toonde wel leiderschap en wekte daarmee vertrouwen. Ik heb sterk het vermoeden dat de VVD daarmee een paar extra procenten van de kiezers heeft getrokken.
En nu regeren….
Dat alles gezegd hebbende, zal het nog een klus worden om een regering te vormen die de meerderheid in de Tweede Kamer vormt. Het zal sowieso een smeltkroes worden van idealen, beloften en principes, maar wel eentje waarin een groot deel van de bevolking zich tenminste voor een deel vertegenwoordigd voelt.
