Het heeft alles te maken met het natuurkundige principe van actie = reactie. Als je een kracht uitoefent op een voorwerp, oefent dat voorwerp een zelfde tegenkracht uit. Zo werkt het over het algemeen ook bij mensen. Ik plaag jou, dan zal jij mij terug gaan plagen, ik scheld tegen jou, dan zal jij terug schelden, ik duw je weg, dan zal je terug duwen, en zo kunnen we steeds ergere voorbeelden geven. Maar effect heeft het bepaald niet, of het moet een averechts effect zijn. Want dat terug plagen, terug schelden of terug duwen zal mij weer uitdagen om nog harder te reageren. Kortom het leidt nergens toe, behalve nog meer narigheid.
Oog om oog in een effectieve samenwerking.
Gelukkig werkt het fenomeen van oog om oog ook bij positief gedrag. En dat kunnen we dan mooi inzetten als in een team of organisatie de samenwerking wat verstoord is. We hebben dan vaak te maken met mensen die elkaar negeren, klagen over elkaar en dan nog liefst achter elkaars rug om, en vooral heel, heel slecht luisteren. De samenwerking is aan diggelen omdat we over elkaar oordelen, niet zelden gebaseerd op aannames. Zoals wanneer iemand uit je team nooit de notulen van het wekelijkse overleg maakt. Je kunt dan snel oordelen dat hij het vuile werk niet wil doen, terwijl je misschien niet weet dat hij dyslectisch is en schrijven dus een hele klus voor hem is. In een effectieve samenwerking voorkomen we dat we al te snel van aannames uitgaan en zuiver proberen waar te nemen wat er werkelijk aan de hand is. En als we iemands gedrag niet begrijpen, dan reageren we niet vanuit een aanname, maar vragen we naar zijn beweegredenen zodat we het wel gaan begrijpen.
Positief gedrag werkt namelijk ook aanstekelijk.
Het blijkt steeds weer dat als ik me bereid toon om naar jou te luisteren, zonder vooroordeel en met open oren, dat jij ook beter bereid bent om naar mij te luisteren. Conflicten worden dan ook zelden opgelost met extra goed argumenteren, maar veel vaker met extra goed luisteren. Het is een balans die we samen in evenwicht houden: heb jij aandacht voor mij, heb ik het voor jou. Gun jij mij een plek in de organisatie, dan gun ik jou er ook één. Ben jij bereid als ik hulp nodig hebt, dan kan jij een volgende keer op mij rekenen.
Om die reden help ik graag teams om het principe van oog om oog te gaan ervaren op deze constructieve manier. Zodat, om er nog één gezegde tegenaan te gooien, de wapens worden omgesmeed in ploegscharen.
